Fot. apsz

Luksusowy hotel z ponad kilkunastoma apartamentami, sale konferencyjne, sala klubowa z częścią muzealną w barokowym pałacu będącym niegdyś siedzibą rodu von Lehndorff w Sztynorcie Dużym, w województwie Warmińsko-Mazurskim? Dlaczego nie. Potrzebne są tylko pieniądze, pieniądze, pieniądze… i dobry pomysł na biznes spółki Alterco, która wraz ze 100-proc. udziałów w spółce Tiga Investment S.A., kupiła zimą br. liczącą 50 ha działkę w Sztynorcie. Żeby jednak nie było nieporozumień: nie kupiła pałacu von Lehndorffów, bo ten od 30 listopada 2009 roku należy do polsko-niemieckiej fundacji ochrony zabytków kultury.
Pałac w Sztynorcie położony jest nad malutkim jeziorem Sztynorckim, na półwyspie oblewanym przez wody dużych jezior: Mamry, Kirsajty i Dargin. Powstał w latach 1689-1691 i do zimy 1945 roku był siedzibą rodową Lehndorffów, jednego z najbardziej znanych rodów szlachty pruskiej. Von Lehndorffowie byli dyplomatami, duchownymi (m.in. jednym z biskupów warmińskich), a Ernst Ahasver Henryk von Lehndorff był długoletnim przyjacielem Ignacego Krasickiego (związanego z zamkiem w Lidzbarku Warmińskim, w którym otwarto właśnie hotel Krasicki), który często bywał w Sztynorcie. Podczas II wojny światowej część pałacu zajmowała siedziba ministra spraw zagranicznych III Rzeszy Joachima von Ribbentropa, co nie przeszkodziło gospodarzowi Sztynortu Henrykowi von Lehndroff w działalności opozycyjnej wobec Hitlera i spisku, którego rezultatem był zamach na wodza III Rzeszy dokonany 20 lipca 1944 roku w położonym opodal Wilczym Szańcu w Gierłoży. Dziś, zniszczony Wilczy Szaniec jest celem wypraw turystycznych, podobnie jak niezniszczony, położony na terenie dawnego majątku Sztynort, zespół bunkrów Mamerki, w których mieściła się kwatera główna wojsk lądowych III Rzeszy. Po wojnie w Sztynorcie przez kilka lat stacjonowała Armia Czerwona, potem przeszedł pod zarząd Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Ogołocony pałac, mimo, że w latach 60/70. został wpisany do rejestru zabytków, niszczał. W latach 80 teren został przejęty przez Polski Związek Żeglarski, potem przez spółkę Interster, które zagospodarowały teren wokół jeziora Sztynorckiego tworząc bazę żeglarską. W 1995 dobra sztynorckie kupił Dietrich Treitler z Austrii, który planował utworzenie pięciogwiazdkowego hotelu, pola golfowego i hipodromu, lecz nie zdołał znaleźć wystarczających do realizacji planu funduszy. Dwa lata później Sztynort nabyła spółka Tiga Yacht&Marina, która zbudowała marinę na 450 stanowisko oraz otworzyła wypożyczalnię jachtów, czyniąc ze Sztynortu ważny ośrodek sportów wodnych. Konserwator zabytków w Olsztynie wielokrotnie bezskutecznie upominał Tigę, by ta ratowała pałac. Sprawa trafiła nawet do prokuratury, która nie podjęła sprawy. Tiga wyremontowała za to budynki gospodarcze wokół pałacu, które wykorzystuje do działalności rozrywkowo-gastronomicznej oraz jako magazyny/warsztaty. Spółka chciała też wyremontować pałac zgodnie z zaleceniami Wojewódzkiego Konserwatora Ochrony Zabytków w Olsztynie i starała się o celowe dotacje (m. in. w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego), niestety pieniędzy nie zdobyła. Pałac niszczeje, m.in. zapadły się drewniane polichromowane stropy, budynek jest zagrzybiony i zawilgocony. Przed totalną ruiną zabezpieczają go jedynie pobieżne naprawy. W roku 2004 z Tiga Yacht&Marina zostaje wyodrębniona spółka ograniczoną odpowiedzialnością „Pałac W Sztynorcie”, która została właścicielem pałacu, gruntu pod budynkiem oraz niewielkiego kawałka ziemi przed nim i na jego tyłach. Zabudowania pałacowe oraz rozległy teren dawnego parku, został w spółce-matce. 30 listopada 2009 roku dotychczasowy właściciel bezpłatnie przekazał prawa własności do pałacu Niemiecko-Polskiej Fundacji Ochrony Zabytków Kultury, która podjęła się uratowania zabytku. Według szacunków konserwatorów koszt przywrócenia pałacu do dawnej świetności może wynosić 30-40 mln euro. Na pierwsze prace Fundacja przeznaczyła 60 tys. euro przekazane przez ministerstwo kultury Niemiec. W tym czasie pojawiała się koncepcja, by siostrzana fundacja z Niemiec przejęła pałac, jednak z powodu problemów formalnych, została zarzucona. Zamiarem Fundacji, zgodnym z życzeniem żyjących córek Henricha von Lehndorffa, jest stworzenie w Sztynorcie miejsce spotkań i dyskusji polsko-niemieckich, wydarzeń służących pojednaniu narodów i kultur. Jej szef prof. Andrzej Tomaszewski zapowiadał, że fundacja będzie zabiegała o finansowe wspracie z Brukseli i o kolejne środki od rządu Niemiec. W lutym 2010 roku Fundacja poinformowała, że po wyremontowaniu chce oddać pałac w Sztynorcie na Mazurach pod zarząd województwa.
Zimą 2011 roku spółkę Tiga Yacht&Marina kupiła spółka deweloperska Alterco, która w maju poinformowała, że na liczącej 50 ha działce zamierza wybudować całoroczny kompleks wypoczynkowy z hotelami i apartamentami wakacyjnymi. „Zamierzeniem Grupy Alterco jest stworzenie w Sztynorcie nowoczesnego resortu turystycznego o międzynarodowym standardzie. Do inwestycji w jednej z najpiękniejszych mazurskich miejscowości, jaką bez wątpienia jest Sztynort, podchodzimy kompleksowo. Zależy nam nie tylko na przygotowaniu kompletnej infrastruktury, ale równolegle myślimy również o detalach, które podniosą rangę ośrodka. W bieżącym sezonie skoncentrujemy się na podniesieniu standardu usług oferowanych gościom. W pierwszej kolejności, chcielibyśmy wnieść nową jakość w sztynorckiej gastronomii – deklaruje Zbigniew Zuzelski, Prezes Grupy Alterco w komunikacie Alterco. I dalej: „Plany Grupy Alterco przewidują wyposażenie terenu oraz budowanych obiektów w szereg urządzeń służących aktywnemu wypoczynkowi i rekreacji. Sztynort planowany jest jako ośrodek całoroczny, w którym możliwe będzie zarówno przyjęcie dużej grupy konferencyjnej, stworzenie warunków do doskonalej zabawy, uprawiania sportów letnich i zimowych, jak również miejsce do rodzinnego, wakacyjnego wypoczynku. W kolejnych latach Grupa zakłada budowę obiektów usługowo-handlowych wraz z hotelami oraz apartamentami wakacyjnymi na terenie sztynorckiego ośrodka. Alterco nie wyklucza – w odniesieniu do inwestycji w Sztynorcie - wynajmu w systemie time-sharing. Podjęcie inwestycji uwarunkowane jest stanem formalno-prawnym nieruchomości. Obecnie, jedynie 10 spośród ponad 50 ha nieruchomości sztynorckich objętych jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Zarząd Grupy Alterco liczy na pozytywne dla spółki decyzje władz lokalnych w tym zakresie”.
Zatem realizacja planów Alterco zalezy w pierwszej kolejności od zmiany i uchwalenia nowego planu zagospodarowania przestrzennego dawnych dóbr sztynorckich. Od nich zaś zależy pozyskanie źródeł finansowania i ewentualne zainteresowanie potencjalnych inwestorów. Inwestycja nie będzie zatem ani łatwa, ani szybka. Oby jednak udało się ją pomyślnie – czyli również z poszanowaniem miejscowych walorów krajobrazowo-przyrodniczych przeprowadzić. Bo od jej powodzenia w zasadzie zależy dalszy los pałacu. Okrojony do skrawka ziemi pod i wokół pałacu teren w zasadzie eliminuje jakąkolwiek formę samodzielnej działalności dochodowej bez zezwolenia, czy udziału właściciela pozostałej części sztynorckiego majątku. Więc jeśli pałac nawet zostanie odrestaurowany, to ktoś – np. województwo – będzie musiał łożyć na jego utrzymanie. Chyba, że jego rekonstrukcja – bo w praktyce o to chodzi – od razu uwzględni rozbudowaną funkcję hotelową, a po jej zakończeniu pałac zostanie wydzierżawiony np. w drodze przetargu na najlepszą ofertę, jednemu z operatorów hotelowych. Bo chyba tylko taki byłby w stanie jako tako zapełnić obiekt przez cały rok.

Zdjęcia: Pochodzący z końca XVII wieku barokowy pałac rodziny von Lehndorff w Sztynorcie Dużym – budynek główny, fragment, który poddano pracom zabezpieczającym przed ostatecznym zrujnowaniem jednego z skrzydeł, zabudowania gospodarcze, w których prowadzona jest gospoda (wszystkie zdjęcia pokazują stan z lutego 2008 r.), widok z lotu ptaka na marinę i zabudowania pałacowe (rok 2010).

Fot. apsz

Fot. apsz

Fot. Alterco